İztuzu Plajı ve Caretta Caretta
Dalyan'daki İztuzu Plajı, Akdeniz’de ender rastlanan bir
şeydir: görünürde tek bir ev, dükkân veya otel olmayan, çamlarla kaplı bir
dağın eteğinden nehir deltasına uzanan 5 km'lik altın renkli bir kum yayıdır İztuzu.
Gün boyunca insanlar yüzer, yürür, kırılan dalgaların sesine
karşı güneşte uzanır, ancak geceleri bir bariyer iner ve plaj, doğa tarafından,
özellikle de dünyadaki en eski hayatta kalan türlerden biri olan yüzlerce deniz
kaplumbağası tarafından geri alınır.
Mayıstan eylüle kadar orada yumurtalarını bırakan bir
kaplumbağa dünyası var.
İztuzu, Türkiye'de nesli tükenmekte olan caretta caretta kaplumbağaları
için en önemli ikinci bölgedir.
Plaj, Dalyan nehrinin tatlı su deltası ile Akdeniz arasında
doğal bir bariyer oluşturan dar bir kara parçası. Akdeniz'de deniz
kaplumbağalarının (Caretta caretta) başlıca üreme alanlarından biridir ve bu
nedenle genellikle Kaplumbağa Plajı olarak anılır.
Caretta caretta IUCN Kırmızı listesinde nesli tükenmekte
olan hayvanlardan. Bu nedenle plaj 1988 yılından beri koruma altındadır ve
Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi'nin bir parçasıdır.
Caretta deniz kaplumbağasının hayatta kalmasına yönelik en
büyük tehdit, yaşamının başladığı bu kumsallardadır.
Bu, 1990'larda başlayan uluslararası bir koruma çabasını
tetikledi. Caretta deniz kaplumbağası yumurtalarını koruma ve nesli tükenmekte
olan bu tür için güvenli bir üreme alanı sağlama çabaları uluslararası
manşetlerde yer aldı. Bu konu, Türkiye'nin çevre gündeminin en kritik
maddelerinden biridir.
Tarih
80’li yılların ikinci yarısında Iztuzu çevresinde bir otel
yapılacağının söylentisi çevrecileri harekete geçirdi. Ve girişimler sounucu
Temmuz 1988'de İztuzu plajı ile hinterlandına Özel Çevre Koruma Bölgesi statüsü
verildi.
Yılda ortalama 300 yuvaya ulaşan İztuzu Plajı, deniz
kaplumbağalarının Akdeniz'deki en önemli yuvalama habitatlarından biridir .
Kaplumbağaların ve yuvalarının rahatsız edilmesini ve bozulmasını önlemek için
hükümet tarafından 1988'den beri katı düzenlemeler uygulanmaktadır:
1 Mayıs - 31 Ekim tarihleri arasında, ses ve ışık
rahatsızlığını önlemek için plaj 20.00-08:00 saatleri arasında halka kapalıdır.
Plaja araç ve hayvanların girmesine izin verilmiyor
İşaretli yuvalama bölgelerinde şemsiye ve şezlong
kullanılması yasaktır. Havlulara uzanmak veya delik kazmak da caiz değildir.
Plaja 1 mil mesafede ve Dalyan deltasında ve nehirde sürat
tekneleri yasaklanmıştır.
Bu önlemlerin, turizmdeki muazzam artışa rağmen başarılı
olduğu kanıtlanmıştır. 1988'den itibaren yürütülen izleme programı, istikrarlı
bir popülasyon ve hatta sahildeki yuvalarda hafif bir artış olduğunu
gösteriyor.
Mayıs 2009'dan beri sahilde Pamukkale Üniversitesi Biyoloji
Bölümü tarafından işletilen bir kaplumbağa merkezi bulunmaktadır. Üreme mevsimi
boyunca öğrenciler ve gönüllüler izlemeye katılırlar. Yuvaları bulup sayarlar
ve predasyonu önlemek için onları kafeslerle korurlar. Yaralı kaplumbağalar
tespit edilip tedaviler de yapılmaktadır.
Şubat 2011'de, misyonu deniz kaplumbağalarını ve
habitatlarını korumak olan Kaptan June Deniz Kaplumbağalarını Koruma Vakfı
kuruldu. Çevreci June Haimoff'un eski sahil kulübesi İztuzu'ya getirilerek
küçük bir müzeye dönüştürülmüş.
1988 yılından itibaren ise Köyceğiz-Dalyan bölgesi popüler
bir tatil beldesi olmuştur. İztuzu Plajı, hem Dalyan'da yaşayan veya burada
kalanların hem de Marmaris ve Sarıgerme'den günübirlik turistlerin uğrak
yeridir.
2008'de İztuzu Plajı, The Times tarafından çevre dostu kullanımı
nedeniyle En İyi Açık Alan (Avrupa) kategorisinin birincisi ilan edildi
2011'de Dalyan ve İztuzu Plajı, Hollanda tatili tarafından
Avrupa'nın En İyi Plaj Destinasyonu ilan edildi.